Prawie każdy człowiek w pewnym momencie staje w obliczu trudności i kłopotów. Jednak w przypadku osób niepełnosprawnych utrudnienia pojawiają się częściej.
Bariery związane z nastawieniem innych
Bariery związane postawą innych są najbardziej podstawowe i przyczyniają się do powstawania innych utrudnień. Na przykład niektóre osoby mogą nie zdawać sobie sprawy, że trudności w dotarciu lub wejściu do danego miejsca mogą ograniczać udział osoby niepełnosprawnej w codziennym życiu i zwykłych czynnościach. Do tego rodzaju utrudnień należą m.in.:
– stereotypy: bardzo często ludzie pełnosprawni stereotypowo postrzegają osoby niepełnosprawne, zakładając, że ich jakość życia jest niska lub gorsza z tytułu niepełnosprawności.
– uprzedzenia, dyskryminacja: W społeczeństwie postawy te mogą wynikać z wyobrażeń, jakie ludzie mają na temat niepełnosprawności. Ludzie mogą postrzegać niepełnosprawność jako osobistą tragedię, jako coś, co należy leczyć lub czemu należy zapobiegać, jako karę za zrobienie czegoś złego lub jako oznakę braku zdolności do zachowania się w społeczeństwie w sposób, jakiego się od nich oczekuje.
Z upływem lat społeczeństwo coraz lepiej rozumie jednak pojęcie „niepełnosprawności”, ponieważ jest ono uznawane za coś, co pojawia się, gdy potrzeby funkcjonalne danej osoby nie są zaspokajane w jej środowisku fizycznym i społecznym. Jeśli niepełnosprawność nie jest postrzegana jako osobisty deficyt lub ograniczenie, ale jako odpowiedzialność społeczna, dzięki której można wspierać wszystkich ludzi w prowadzeniu niezależnego i satysfakcjonującego życia, łatwiej jest dostrzegać i rozwiązywać trudności, z którymi borykają się wszyscy, także osoby niepełnosprawne.
Bariery społeczne
Bariery społeczne są często związane z brakiem możliwości skorzystania z przysługujących świadczeń. Należą do nich m.in.:
– pozbawianie uprawnionych osób niepełnosprawnych możliwości uczestnictwa w programach, usługach i innych świadczeniach finansowanych ze środków państwowych lub możliwości korzystania z nich;
– odmawianie osobom niepełnosprawnym dostępu do programów, usług, świadczeń lub możliwości uczestnictwa w nich z powodu barier fizycznych;
– odmawianie osobom niepełnosprawnym, które spełniają wymagania dotyczące racjonalnych usprawnień, racjonalnych modyfikacji umożliwiających im wykonywanie podstawowych funkcji na stanowisku, o które się ubiegały na które zostały zatrudnione.
Bariery komunikacyjne
Bariery w komunikowaniu się to bariery, których doświadczają osoby niepełnosprawne będące niewidome, głuchonieme, nieme. Trudności wynikające z tych barier to m.in.:
– stosowanie zbyt małej czcionki lub brak dostępnych materiałów w dużej czcionce, brak dostępności tekstu w alfabecie Braille’a lub wersji dla czytników ekranu;
– filmy wideo bez napisów, oraz komunikaty ustne, którym nie towarzyszy tłumaczenie ręczne (np. język migowy);
– używanie języka technicznego, długich zdań i słów o wielu sylabach może stanowić istotną barierę w zrozumieniu dla osób z zaburzeniami funkcji poznawczych.
Bariery fizyczne
Bariery fizyczne to przeszkody strukturalne w środowisku naturalnym lub stworzonym przez człowieka, które uniemożliwiają ograniczają mobilność (poruszanie się w środowisku) lub dostęp do pewnych miejsc. Przykładowe bariery fizyczne to:
– stopnie i zakręty, które uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnością ruchową wejście do budynku lub korzystanie z chodników;
– brak windy;
– brak uchwytów w toaletach;
– schody do tramwajów.
Wydaje się, że, biorąc pod uwagę wszystkie utrudnienia, z jakimi mają do czynienia osoby niepełnosprawne w życiu codziennym, najłatwiej jest wprowadzić usprawnienia z sferze fizycznej. Wydaje się, że przestrzeń publiczna jest coraz lepiej przystosowana do osób z niepełnosprawnościami: w wielu budynkach montuje się schodołazy dla osób niepełnosprawnych, w nowym budownictwie windy są swojego rodzaju standardem, w każdym budynku użyteczności publicznej można znaleźć odpowiednio zaprojektowane toalety, a miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami są oznaczone na każdym parkingu.